Hồi
chị em song sinh bên xóm còn nhỏ, tôi ngắm nghía tụi nó và nghĩ tới công bằng.
Trời cho dung mạo giống hệt nhau, bà mẹ làm cho cái sự giống ấy càng thêm hoàn
hảo. Hai đứa diện cùng kiểu từ tóc cho đến dép giày. Cái bánh bẻ đôi, hai cây
kem cùng màu, ấm đầu sổ mũi một lượt cả hai. Không có cuộc đi chơi công viên
nào mà nhà bên đó không chất lên xe đủ cặp.
Năm
mười lăm tuổi, một trong hai con bé có bồ. Và cậu con trai thập thò đón đưa
ngoài cỗng chấm dứt cái gọi là công bằng mà tôi huyễn tưởng. Cô em lấy chồng sớm,
nhanh chóng nhàu nhừ làm mẹ của hai thằng con quậy như quỷ sứ. Chị gái thì du học
ở Anh, lần về gần nhất dắt theo anh da trắng bụng nước lèo. Giờ chúng có ăn mặc
giống nhau thì ý nghĩ, bầu trời cũng khác.
Tôi
xếp “công bằng” vào nhóm những thứ dùng để hứa hẹn thề thốt, vì nhỏ lớn chưa từng
thấy mặt mũi nó đâu. Bên ngoài biên giới thì tôi không chắc. Cướp của giàu chia
cho nghèo, người ta nói công bằng đó, nhưng tôi hình dung tánh nết công bằng
không hung hăng ngang ngược vậy. Không phải ai giàu cũng chỉ ngồi rung đùi mà
giàu, người ta cũng lao động. Công bằng cũng không hời hợt kiểu gộp đất lại
cùng làm rồi chia đều từng phần ăn. Thấy sách ghi công bằng là theo đúng lẽ phải,
không thiên vị, tôi thắc mắc lẽ phải đó của ai ?
Chuyện
mấy rày trộm chó bị đánh chết, nhiều người nói công bằng quá. Trời cho sinh
linh nào cũng có sự sống, con chó nó cũng có cái mạng, lấy mạng trả mạng thì
đúng quá còn gì. Người thì đi phá xóm hại làng, chó giữ nhà kính chủ, giá trị sống
chưa biết ai hơn. Cách nghĩ này cũng chặt chẽ và đầy đủ lý tình cho cái gọi là
lẽ phải. Riêng má tôi đọc báo xếp cái kiếng thở dài, nói bên nào cũng ác. Hành
động hái đi một hơi thở để trả đũa cho một hơi thở bị hái, hình như không phải.
Hồi còn con nít, qua vườn hàng xóm bẻ bông, thằng bên đó trả đũa bằng cách chạy
qua bẻ ổi, sau thành đánh nhau. Tôi chọn đứng về phía con người, bởi nghĩ sau
cái chết của anh ta, là một bà mẹ già (cũng có thể ham mê cờ bạc), một đứa con
nhỏ dại, một cô gái vừa mới biết yêu.
Trả
thù, một chủ đề kinh điển của văn chương và phim ảnh, cũng thể hiện cái khao
khát chống lại bất công. Kết thúc phim bằng một cái chết của gã đại gian ác, hả
hê quá chừng mà sao lại có cảm giác chưa xong. Làng cổ tích, chỉ có cái chết bị
sét đánh của mẹ con Lý Thông là tôi nhẹ lòng nhất. Trời ra tay coi phải hơn người
với người.
Nghe
nói Chúa kêu người ta hãy chìa má trái ra nếu bị tát vào má phải. Không phải
Chúa nên chúng mình tát lại, gọi là đấu tranh tìm kiếm công bằng. Tôi cứ tưởng
cái anh chàng tên đó phải rất dịu dàng, ấm áp và không gây tổn thương cho bất cứ
gì. Kiểu như truyện Nhật có cô kia được cả hai anh yêu, không biết chọn ai bỏ
ai và không muốn ai bị tổn thương, cổ tự tử. “Đàn bà gì thấy thương quá”, ông bạn
già tôi tấm tắc. Nhưng rốt cuộc thì cô gái cũng làm tổn thương chính mình.
Coi
In Time, một cái phim giả tưởng tương lai thế giới chỉ thời gian là thứ giá trị
nhất, giao dịch mua bán gì thì lấy thời gian ra xài. Mua cái tăm xỉa răng tiêu
tốn chút ít tuổi đời. Muốn sống lâu hơn thì phải làm việc. Giai tầng xã hội lấy
thời gian nhiều ít để chia cao thấp. Mấy anh ăn cướp, dĩ nhiên cũng cướp thời
gian chớ tiền bạc chẳng còn ý nghĩa gì ngoài việc đốt lên làm món cá nướng
trui. Bỏ qua anh vai chính đẹp trai, tôi và chị bạn bàn tán xôn xao cái ý tưởng
phim táo bạo thu chi bằng quỹ thời gian. Công bằng đó chớ đâu, làm nhiều sống
nhiều làm ít sống ít, không làm thì ngủm củ từ cho sạch đất. Chị em tôi hân
hoan cho tới khi chợt nhớ ra ai là kẻ chi trả điều hành quỹ thời gian kia ? Lấy
gì bảo đảm thằng cha đó (thí dụ vậy) không tuồn thời gian ra bán chợ đen lấy
chênh lệch, không vi vu thêm chục tuổi cho bà con bên vợ ?
No comments:
Post a Comment